Tập huấn theo dõi và giám sát dự án tại cộng đồng

Tập huấn theo dõi và giám sát dự án tại cộng đồng
Đặng Ngọc Quang
Ngày 22 tháng 2 năm 2008, RDSC KT đã tổ chức một ngày tập huấn về theo dõi và giám sát dự án cùng với các thành viên từ cộng đồng người dân tộc Bahnar thôn Kon J’Ri. Tham dự khoá tập huấn có 6 cộng tác viên là người dân Bahnar trong thôn, và hai cán bộ lãnh đạo thôn. Cùng tham gia có 2 cán bộ xã[1] từ đoàn thanh niên và địa chính xã. Bốn cán bộ kỹ thuật của RDSC KT và tình nguyện viên người Nhật cũng tham gia tập huấn. Cũng như các cuộc tập huấn khác đã thực hiện tại cộng đồng, các thành viên của RDSC KT và dân bản đã gặp nhau tại nhà rông thôn để trao đổi các bài học. (Anh của cuộc tập huấn có thể xem ở http://my.opera.com/ruraldevelopmentvietnam/)

Cuộc tập huấn bắt đầu với sự chia sẻ những thành công và niềm vui trong quãng thời gian sáu tháng trở lại. Như những người thân, các tham dự viên chia sẻ các niềm vui về vụ thu hoạch của mỳ và vụ mía thành công, về việc lập gia đình, hay sắp có em bé, về việc ăn tết vui vẻ, về việc xây dựng tổ ấm gia đình, hay xây nhà riêng.

Những thành viên đã liên hệ về những người tham gia, cách thức quan sát theo dõi những chỉ số báo hiệu các thành công đó, và tại sao làm như vậy là quan trọng.

Từ câu chuyện ở phạm vi cá nhân, gia đình, qua một hoạt động nhóm, các thành viên cuộc tập huấn đã làm rõ các chỉ số theo dõi những chủ thể và quá trình phức tạp hơn ở quy mô cộng đồng, hay quan hệ xã hội. Các thức theo dõi, quan sát, các bên tham gia, và các thời điểm cần quan sát.

Trong phần hai của phiên sáng, các học viên đã liên hệ với các hoạt động xây dựng trạm thực nghiệm của RDSC tại thôn để làm rõ các khái niệm quen thuộc trong quản lý dự án. Đầu vào của Trạm như nguyên vật liệu, cây giống, gia súc giống, lao động, công kỹ thuật đã được làm rõ vì các tham dự viên ai cũng được trải nghiệm. Các học viên cũng dễ liên hệ các hoạt động nâng cao năng lực, xây dựng cơ sở hạ tầng, thực nhgiệm trồng cây thức ăn gia súc để biến các đầu vào thành kết quả, như thức ăn gia súc, gia súc nhở để nuôi chia. Mục tiêu tăng thu nhập, và mục tiêu xây dựng nguồn lực kỹ thuật nông nghiệp tại chỗ cũng được làm sáng tỏ.

Phần cuối của phiên sáng được ba nhóm sử dụng để xây dựng nội dung theo dõi giám sát trong phiên thực hành chiều. Các nhóm đã hình thành các các phiếu quan sát và phỏng vấn các cán bộ dự án và kỹ thuật. Các chủ đề theo dõi thực hành được lựa chọn là trại dê giống, khu vực trồng cỏ giống, và trại nuôi heo, nuôi thỏ.

Trong phần đầu của phiên chiều, các học viên[2] đã tới trạm thực nghiệm để thực hành các kỹ năng theo dõi và giám sát. Trong điều kiện sinh hoạt giản dị của trạm, các học viên đã trải chiếu trong phòng họp của Trạm, và báo cáo, thảo luận các kết quả quan sát với các kỹ thuật viên và Ban quản lý trạm. Hiện tại, trạm mới lắp điện thoại, và mới trang bị Bảng trắng. Sau ngày tập huấn, Trạm đã có thể ghi chép và lập các biểu theo dõi các hoạt động chăn nuôi và trồng trọt.

Nhóm giám sát trại dê đã quan sát chuồng, khu sân chơi của dê, đàn dê 10 con cái, và hai con dê đực, và máng cho uống và máng thức ăn cho dê. Nhóm ghi nhận chuồng dê cao ráo, sàn đủ thoáng để sạch phân dê, và có che phủ chống gió rét. Nhóm đã phát hiện máng thức ăn cho dê được thiết kế và đóng không phù hợp. Máng không tiết kiệm thức ăn, và dê có thể làm bẩn thức ăn. Tuy có rào kẽm gai và có ván quây, dê cái vẫn có thể chui ra ăn cây cối ngoài chuồng. Về đàn dê, nhóm cũng quan sát thấy có hai con dê cái giống mà vú có ngạnh, là một dị thường không nên có ở dê giống. Một dê đực cũng có bộ phận sinh dục ứơt ở đầu ống sáo, và xây xát trên đầu. Trong 10 dê cái, các học viên quan sát thấy có 6 dê đang chửa, và đó đều là dê và có khả năng sẽ sinh sản trong 4 tháng tới. Các dê mẹ thuần bách thảo thì chưa có bàu. Sau khi nghe kết quả theo dõi giám sát, nhóm kỹ thuật viên đã ghi nhận, và sẽ đưa các hoạt động điều chỉnh vào kế hoạch, cụ thể là sửa chuồng và sửa máng ăn. Các học viên cũng đề nghị theo dõi chi tiết với từng con dê giống trong trại về thời điểm lấy đực, quá trình mang thai và sinh sản.

Nhóm theo dõi khu trồng cỏ thức ăn gia súc đã đo đạc diện tích trồng cỏ gui-nê cỏ jum-bô, và cỏ voi, cũng như diện tích rau lang. Mỗi khu vực trồng khoảng 300 m2. Đám cỏ cỏ ru-zi, cỏ gui-nê hiện đang ra hạt, và có thể lấy hạt để thử nghiệm về khả năng để giống bằng hạt. Khu trồng cỏ jum-bô đã cắt sát gốc để tái sinh lứa cỏ mới cho đợt nuôi thỏ tới. Hiện tại, khi phỏng vấn các kỹ thuật viên, nhóm thực tập được biết nước tưới cho cỏ từ giếng hiện tại không đủ, do cùng cùng chung với các hộ gia đình xung quanh. Trạm có kế hoạch làm giếng trong tháng ba tới, và cũng là tháng khô hạn nhất tại vùng. Thời điểm đào giếng như vậy là phù hợp với cách chọn thời điểm để giếng có nước quanh năm.

Nhóm quan sát trại nuôi heo, và nuôi thỏ đã đo đạc kích thước bốn ô chuồng heo, kiểm tra rãnh thoát nước thải phía sau chuồng, và hố chứa nước thải. Bốn ô chuồng này đủ nuôi bốn heo nái, và có đủ chỗ để nuôi heo bày, khi nái sinh sản. Khi phỏng vấn, các học viên được biết hố ủ phân có kích thước không lớn, nhưng đủ để lấy nước phân gia súc để tưới bón cho cỏ. Tuy vậy, máng ăn cho heo nái được xác nhận là không hợp quy cách vì quá nông và hẹp. Nhóm theo dõi và giám sát đã đề nghị Trạm có kế hoạch sủa máng thức ăn cho heo trước khi đi mua heo nái trong tháng tới. Giá heo nái giống hiện đã cao hơn nhiều khoảng 60.000đ/kg so với giá dự tính ban đầu cách đây 10 tháng. Trạm đã có kế hoạch thảo luận với ban lãnh đạo của RDSC để có những điều chỉnh thích hợp.

Cuộc tập huấn về theo dõi giám sát ở thôn Kon J’Ri có tính thực tiễn cao và thực hiện theo tiếp cận thiên về thực hành. Tập huấn dành nửa ngày để toạ đàm về khái niệm, chỉ số , phương pháp, và thời điểm theo dõi, cũng như các cá nhân tổ chức cần thực hiện. Một nửa thời gian tập huấn được dành để thực hành và thảo luận kết quả theo dõi giám sát các hoạt động của dự án ngay trong trạm thực nghiệm. Chính do tính thực tiễn của cuộc tập huấn, các tham dự viên đã thu hút tham dự tập huấn gần như đầy đủ trong thời gian một ngày. Các kỹ năng theo dõi và giám sát với các học viên trong thôn, không thể được thực hành thành thạo ngay sau tập huấn, tuy nhiên, khi các kỹ thuật viên của Trạm thực hiện các hoạt động theo dõi giám sát đàn gia súc gồm cả dê, heo và thỏ trong thời gian tới cũng như, trồng trọt thức ăn gia súc và duy trì trạm, các kỹ năng sẽ tiếp tục được củng cố và chuyển giao cho các thành viên trong cộng đồng. Kết quả tập huấn được đánh giá qua phiếu tìm hiểu ý kiến sẽ được sử lý để rút kinh nghiệm trong thời gian tới, khi RDSC KT sẽ tập huấn cho các cộng tác viên và cộng đồng trong thôn về canh tác trên đất dốc và kỹ thuật chăn nuôi theo tiến trình chăn nuôi.

Một cán bộ xã tham dự cuộc tập huấn đã tỏ ra ngạc nhiên về sự tham gia cao của các thành viên trong thôn với cuộc tập huấn. Anh nhận xét, ngay chính quyền xã cung khó có thể duy trì được tỷ lệ tham gia cao nhu vậy trong cả ngày, kể cả khi tập huấn tại văn phòng UBND xã. Sau tập huấn, quan hệ giữa của các thành viên của RDSC KT và nhóm cộng tác viên được tiếp tục xây dựng, khi cả hai bên đã cùng tham gia nấu ăn một bữa tối thân mật được tổ chức ngay trong trạm.

[1] Chị Chủ tịch HPN xã đã báo cáo vắng vì bận dự một cuộc họp khác của chính quyền.

[2] Phiên chiều vắng hai tham dự viên nam ở thôn Kon J'Ri.
Nguồn:RDSC